Nataša Nagorni Petrov
Analitički pristup udžbeničkoj literaturi iz harmonije

Postojanje obrazovnog sistema, kao primarne potrebe i prioriteta jedne države, uslovlјeno je i stvaranjem i unapređivanjem udžbeničkog fonda ‒ različitih jedinica udžbeničke literature u svim oblastima nauke i umetnosti.

Termin udžbenička literatura objedinjava različite udžbeničke jedinice (osnovne i dodatne udžbenike) u praksi prisutne, od autora prepoznate, od korisnika prihvaćene i prilagođene karakteru, sadržaju i cilјevima/ishodima nastave predmeta Harmonija (Nauka o harmoniji). Udžbeničke jedinice su svi oblici (profili) osnovnih i drugih didaktičkih nastavnih sredstava kojima se doprinosi uspešnoj realizaciji nastavnih sadržaja.

Osmišlјavanje i oblikovanje monografije ima za cilј da analitički pristupi različitim jedinicama udžbeničke literature iz harmonije na domaćem izdavačkom tržištu. Sakuplјena građa obuhvata 20 jedinica udžbeničke literature autora i priređivača sa naših  prostora ‒ prvenstveno pedagoga predmeta Harmonija na različitim nivoima muzičkog obrazovanja, ali  i kompozitora, muzikologa, etnomuzikologa, izvođača. Osim  autorskih tekstova, analizirana su i izdanja koja su prevedena i prilagođena našim  nastavnim potrebama u vremenskom rasponu od skoro devet decenija – od prvog udžbenikaiz harmonije Miloja Milojevića (1934) do zbirke zadataka i vežbi Mirjane Živković i Ivice Petkovića (2019).

Monografija je sastavlјena iz teorijskog i analitičkog dela. U teorijskom delu se pristupilo prikazu razvoja harmonske misli i nastanku i razvoju različitih jedinica udžbeničke literature iz harmonije – od Carlina (Zarlino Gioseffo) do aktuelnih dešavanja, od Ramoa (Rameau Jean Philippe) do najnovijih izdanja. U analitičkom delu  monografije se pristupilo detalјnom prikazu strukture i sadržaja različitih jedinica udžbeničke literature iz harmonije domaćih autora i priređivača: udžbenika, skripta, praktikuma, zbirki zadataka i vežbi. Analitičkim pristupom različitim jedinicama udžbeničke literature iz harmonije pružiće se mogućnost sagledavanja i praćenja razvoja muzičkog školstva na našim prostorima, stručne terminologije, karaktera i uloge  harmonije u procesu muzičkog obrazovanja, promena u nastavnim planovima i programima, metoda rada i ishoda

nastave harmonije.

U popisu analiziranih jedinica udžbeničke literature iz harmonije (Nauke o harmoniji) nalaze se imena eminentnih muzičkih  stvaralaca i pedagoga u ulozi autora  i/ili  priređivača. Među njima, troje autora  je pružilo zna- čajniji doprinos u stvaranju udžbeničke literature iz harmonije (Nauke o harmoniji) na našim prostorima. Milenko Živković (1901–1964) je autor dva udžbenika iz nauke  o harmoniji (1946; 1953), knjige zadataka (1947)  i priređivač zbirke Generalbas (1948).  Mirjana Živković (1935–2020) je autor  dva  udžbenika iz harmonije (1990; 2001), koautor zbirke zadataka i vežbi Harmonija na dirkama (2019) i priređivač zbirke Harmonija na kla- viru (1978). Vlastimir Peričić  (1927–2000) je autor skripta Harmonija I i II (1972)  i koautor Pregleda nauke o harmoniji

(1962).

Popisom analiziranih jedinica udžbeničke literature iz harmonije (Nauka  o harmoniji) nisu obuhvaćena udžbenička izdanja Dejana Despića (1930), eminentnog pedagoga, kompozitora, teoretičara i doslednog tumača pedagoških i teorijskih problema muzičke umetnosti na našim prostorima. Despićev teorijski i stilsko-analitički pristup,  studioznost i sistematičnost u procesu osmišlјavanja, i još više, izrade različitih jedinica udžbeničke literature iz analitičke harmonije (Harmonska analiza (1970); Harmonija sa harmonskom analizom I‒III (1994/95); Harmonija sa harmonskom analizom (1997); Hrestomatija za harmonsku analizu (1998) i Muzički stilovi (2004)), zavređuje širi pristup harmoniji i rad na oblikovanju posebne knjige. Prikaz domaće udžbeničke literature iz harmonije samo je jedan od mogućih uglova gledanja na dugotrajan proces izgrađivanja udžbeničkog fonda jedne (domaće) obrazovne zajednice. Analitički pristup treba da predstavlјa podsticaj budućim autorima i priređivačima da aktivnije pristupe procesu izrade različitih jedinica udžbeničke literature iz harmonije.

Autor